Αρχικά ξεκίνησε ως χώρος για "Αταξινόμητες σκέψεις για διάφορα επίκαιρα και μη ζήτηματα" για να καταλήξει τελικά σε cine-blog του οποίου όλα τα post, πρόσφατα και μη, είναι διαρκώς ανοιχτά και δεκτικά σχολίων. Be my guest!


20/8/07

Mean Streets

Το Mean Streets δεν αποτελεί την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Martin Scorsese, αποτελεί όμως την πρώτη που εμπεριέχει, έστω και σε ενίοτε ακατέργαστη μορφή, τα συστατικά στοιχεία του κινηματογραφικού του σύμπαντος. Πρόκειται περισσότερο για ταινία κλίματος όπου η αυθεντική καταγραφή ενός μικροκόσμου έχει περισσότερο βάρος από την ανέλιξη της πλοκής. Στην προκειμένη περίπτωση ο εν λόγω μικρόκοσμος είναι αυτός των μικροκακοποιών της Little Italy στο Manhattan και με σπάνια διεισδυτικότητα και αυθεντικότητα αποτυπώνονται οι βασικές παράμετροι γύρω από τους οποίους περιστρέφεται ο βίος των βασικών χαρακτήρων της ταινίας: σεβασμός στους πρεσβυτέρους της κοινότητας, συνέπεια στις ατομικές υποχρεώσεις ιδιαίτερα έναντι των υπολοίπων μελών και τήρηση του άρρητου ηθικού κώδικα που τοποθετεί την κοινότητα ως τοποτηρητή των ενεργειών του ατόμου. Οποιαδήποτε εκούσια απόκλιση από τους θεσμοθετημένους κανόνες τιμωρείται και εκεί έγκειται το δίλημμα και το πρόβλημα του κεντρικού ήρωα της ταινίας που σχετίζεται φιλικά με δύο οιoνεί απόκληρούς της.
Ο χαρακτηριστικά Σκορσεζικός κεντρικός χαρακτήρας διακατέχεται από μια καθολικής προέλευσης ενοχή η οποία δεν εκπορεύεται από κάποιες συγκεκριμένες ενέργειές του αλλά είναι σύμφυτη της ύπαρξής του (όπως και του Jake La Motta στο Raging Bull). Ο δρόμος που διαβαίνει για την πραγμάτωση της προσωπικής του εξιλέωσης έχει ως επίκεντρο την διάσωση του ανεξέλεγκτα αυθόρμητου φίλου του από τη μήνιν της κοινότητας, η οποία εξοργίζεται με την περιφρόνηση που διαρκώς αυτός επιδεικνύει απέναντι στους κώδικές της. Η επιλογή του αυτή πηγάζει από αγνό ενδιαφέρον για τον φίλο του ή είναι ένα όχημα για την επίτευξη της εσωτερικής του γαλήνης; Παραλλήλα η σχέση του με μια κοπέλα που επιθυμεί διακαώς την απόδραση από τον ασφυκτικό περίβολο της κοινότητας θέτει σε κίνδυνο την πραγμάτωση του δικού του μικροοράματος που πραγματοποιείται όμως μέσα στην κοινότητα και δεν είναι άλλο από τη διεύθυνση ενός εστιατορίου.
Η στάση της ταινίας απέναντι στην κοινότητα αλλά και στον κεντρικό ήρωα είναι αμφίθυμη. Η ματιά του Scorsese είναι διαυγής και συνάμα υπόηχα κριτική καθώς με λεπτές πινελιές αποτυπώνεται ο παρωχημένος στα όρια του ρατσισμού απομονωτισμός της ιταλοαμερικάνικης κοινότητας. Η γραφή είναι γεμάτη παλμό και ξεχυλίζει από ενέργεια αν και ενίοτε παρεκτρέπεται σε στυλιστικές υπερβολές. Η πτώση και ο εξοστρακισμός του ήρωα δεν δίνεται με την ίδια δύναμη και πληρότητα που διακρίνει τις επόμενες ταινίες του, ωστόσο η αυθεντικότητα και η δύναμη της γραφής του μεγάλου αυτού δημιουργού είναι αισθητά παρούσες σε αυτήν την πρώτη του σημαντική δημιουργία.

5 σχόλια:

theachilles είπε...

Τι μου κάνεις Μπουκάτσα μου;;;;

Μιλάμε για μια από τις 3 αγαπημένες μου ταινίες όλων των εποχών! Και βλέποντας την πριν μια βδομάδα πάλι (για 30στη φορά), συνειδητοποίησα ότι δεν είναι απλά η αγαπημένη μου Σκορσέζε, αλλά κατά τη γνώμη μου και η καλύτερή του. Μπορεί οι επόμενες δημιουργίες του να είναι πιο μεστές, πιο άρτιες τεχνικά και σίγουρα πιο φιλόδοξες, αλλά με το Mean Streets ο άνθρωπος τα είχε πει όλα. Και τι ηλεκτρισμός...

Μαύρο φόντο στην αρχή. You don't make up for your sins in church. You do it in the streets. You do it at home. The rest is bullshit and you know it. Χάρβευ Καϊτέλ με φανελάκι και ...ΜΠΑΜ! Be my, be my baby!! Η ιστορία του σινεμά αλλάζει εδώ και τώρα!

Ο Κασσαβέτης είχε ανοίξει το δρόμο στην Αμερική, ενώ φιλμ του (αγαπημένου στον Μάρτιν) ιταλικού κινηματογράφου απηχούσαν κάτι από τη θεματική και το στυλ του (Βιτελόνοι, Ακατόνε). Ο Scorsese όμως συνταίριαξε όλα αυτά τα στοιχεία, και με όπλο την απόλυτη ειλικρίνεια του στην αντιμετώπιση προσώπων και καταστάσεων, μετέτρεψε μια φαινομενικά αδιάφορη ιστορία της διπλανής πόρτας σε ένα ασύλληπτο φιλμ.

Όσο για την είσοδο του Ντε Νίρο στο Σκορσεζικό σύμπαν... Πάω να βάλω στο φουλ Jumpin Jack Flash!!!

Εύγε!

mpoukatsas είπε...

Αχιλλέα ευχαριστώ για το ενθουσιώδες σχόλιό σου! Φαντάζομαι ότι θα έχεις ακούσει και το ιδιαίτερα κατατοπιστικό commentary του Μarty για το πως συνέλαβε το έργο - η ενέργεια και ο αστείρευτος ενθουσιασμός αυτού του ανθρώπου είναι παροιμιώδεις.

Ανώνυμος είπε...

Μπουκάτσα, σ' ευχαριστώ πολύ για αυτή την παρουσίαση. Είναι και για μένα πολύ αγαπημένη ταινία, με ανεπανάληπτες κινηματογραφικές στιγμές.

Με ιντριγκάρισε ιδιαίτερα το σχόλιό σου ότι η ματιά του Σκορσέζε παραμένει υπογείως κριτική. Πάντα αισθανόμουν ότι κάτι απροσδιόριστο τον "κρατάει πίσω" από το σύμπαν που κινηματογραφεί. Δεν νομίζω όμως ότι είναι διάθεση (έστω και υποσυνείδητη) κριτικής. Έχω την αίσθηση ότι είναι φόβος. Κινηματογραφεί έναν κόσμο που φοβάται. Τι λες;

theachilles είπε...

Ναι διακρίνω το φόβο του Σκορσέζε για τον κόσμο που εικονογραφεί. Αλλά τον αντιλαμβάνομαι διαφορετικά. Ο φόβος είναι το κίνητρο που του αυξάνει την επιθυμία για την ισχύ (έστω και με την μορφή της υποταγής). Και η ισχύς για έναν μικρόσωμο ασθματικό νέο μεγαλώνοντας στους κακόφημους δρόμους της Νέας Υόρκης εκπροσωπείται από κάτι παρέες όμοιες με αυτήν της ταινίας του. Και στο Mean Streets βλέπω έναν σκηνοθέτη να υποφέρει μαζί με τους ήρωές του, να πονάει και να ελπίζει μαζί τους. Ειδικά με τον Charlie, δυσκολεύομαι να διακρίνω κάποια αποστασιοποίηση. Και ο φόβος μοιάζει να συνοδεύει παντού αυτόν τον χαρακτήρα. Ο φόβος και οι ενοχές...

Ωστόσο, ο Σκορσέζε όσο και αν επιθυμεί την ισχύ, δείχνει να μένει πάντα ένα βήμα πίσω. Ίσως από φόβο πάλι, το φόβο της ματαιότητάς της. Ίσως επειδή δεν μπορεί να την κατανοήσει, ούτε και τους εκπροσώπους της, στους οποίους δεν άνηκε ποτέ. Μοιάζει μυστήριο σε μένα, αλλά ένα από τα πιο γοητευτικά...

mpoukatsas είπε...

Αγαπητή Πόλυ, στην ένστασή σου περί υπόγειας κριτικής, οι σκηνές που με οδήγησαν σε αυτό το συμπέρασμα είναι οι εξής:
α) Η αδυναμία του Charlie να επικοινωνήσει αν και επιθυμεί διακαώς με την μαύρη τραγουδίστρια του μπαρ. Επίσης ο περιφρονητικός τρόπος που σχολιάζονται οι εβραίες ως γυναίκες χαμηλών ηθών. Στην ιταλοαμερικάνικη κοινότητα, η μόνη δυνατή επιλογή συντρόφου είναι μια καθολική, μέλος της κοινότητας και αυτό είναι κάτι που δηκτικά σχολιάζει ο Marty αναδεικύοντας τον λανθάνοντα ρατσισμό της.
β) Η κοινότητα είναι επίσης ομοφοβική και με εντελώς παρωχημένες αντιλήψεις (π.χ. ο μεγαλονονός Giovanni σχολιάζει υποτιμητικότατα "She's sick in the head" την επιληψία της Τερέζα)
γ) Όλος ο κλοιός που στήνεται γύρω από την Τερέσα και τον Johnny που ουσιαστικά τους εξοστρακίζει τελεσίδικα σε περίπτωση που αυτενεργήσουν ενάντια στις επιταγές της κοινότητας.


Δεν είμαι σίγουρος κατά πόσο το κυρίαρχο συναίσθημα, αν υπάρχει, του Marty έναντι της κοινότητας από την οποία κατάφερε να ξεφύγει είναι αυτό του φόβου ή της ασφυξίας. Τα θελήματα, οι χάρες και οι αλληλοβοήθειες που συντελούνται στο πλαίσιο αυτής δεν πραγματοποιούνται ανευ σημαντικότατου τιμήματος, αυτού της ατομικής ελευθερίας που υποσκελίζεται από το πλέγμα των υποχρεώσεων και εξαρτήσεων που τα παραπάνω δημιουργούν.

>Φίλε Αχιλλέα, πολύ ενδιαφέρον το σχόλιο σου πάνω στην ισχύ και τον φόβο.

Profile