Πρώτη (1936) αμερικανική ταινία του κορυφαίου Fritz Lang με το εξής θέμα: Ένας αθώος λυντσάρεται κατόπιν παρεξηγήσεως από ένα οργίλο όχλο σε μια μικρή κωμόπολη και τελικά θεωρείται επισήμως νεκρός. Ωστόσο αυτός καταφέρνει να γλυτώσει και σχεδιάζει μεθοδικά στα κρυφά την εκδίκησή του. Εύκολα αναγνωρίζει κανείς δύο από τα βασικά μοτίβα του έργου του Λανγκ: αυτό της ανεξέλεγκτης παράκρουσης της μάζας όπου η ατομικότητα υποχωρεί μπροστά σε μια αχαλίνωτα ορμέμφυτη συλλογικότητα (όπως και στο Μ), και αυτό της εκδίκησης όπου το θύμα μέσω της δίψας του για εκδίκηση διαβρώνεται ψυχικά προσλαμβάνοντας χαρακτηριστικά των εχθρών του. Ο Λανγκ αποτυπώνει περίφημα με θαυμαστή οικονομία τη σταδιακή εξέγερση της μάζας, αποτυπώνοντας την νοσηρή ψυχοσύνθεσή της, δίνοντας ταυτόχρονα ένα οξύ κοινωνικό σχόλιο για την αμερικάνικη κοινωνία της δεκαετίας του 30, όπου ακόμη τέτοιες ενέργειες ήταν συνήθεις. Λιγότερο επιτυχημένα αντιμετωπίζεται το θέμα της εκδίκησης, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς τις μετέπειτα ταινίες του Λανγκ (Big Heat, Rancho Notorious), κυρίως λόγω της σχηματικότητας του σεναρίου και των παρεμβάσεων του studio που επέβαλαν και ένα άστοχα μελοδραματικό φινάλε. Το μεγάλο ταλέντο του σκηνοθέτη υπερνικά αυτές τις δυσκολίες και δίνει μια συναρπαστική ταινία, η οποία χωρίς να αποτελεί την κορωνίδα της αμερικάνικης περιόδου του σκηνοθέτη, αποτελεί μια στέρεη πρώτη εισαγωγή σ' αυτήν. Κάποτε πρέπει να εκλείψει η κλισέ άποψη ότι η γερμανική περιόδος του Λανγκ είναι ανώτερη της αμερικανικής και τα πλείστα διαμάντια που άφησε ο σκηνοθέτης στην εικοσαετή παραμονή του στο Hollywood, όπου περιθωριοποιήθηκε και κατέληξε να γυρίζει σχεδόν αποκλειστικά b-movies, αποτελούν περίτρανη απόδειξη της σημασίας της αμερικανικής περιόδου του.
5 σχόλια:
Γιώργο, σπουδαία επιλογή. Μιλάμε για μεγάλη ταινία, με έναν Spencer Tracy σε μια από τις καλύτερες ερμηνείες του. Να προσθέσω ότι, ανάμεσα στα άλλα που αναφέρεις, ο Lang μελετά εδώ και τη δύναμη της εικόνας, την αποδεικτική της ισχύ (βλ.τη σκηνή στο δικαστήριο) και, τελικά, την μαγική ικανότητα του κινηματογράφου να συλλαμβάνει τη στιγμή και να την διαιωνίζει.
Να συμφωνήσω, πωας θα μπορούσα άλλωστε να διαφωνήσω, και να επισημάνω μόνο ένα πράγμα.
Μονον ένας ευρωπαίος σκηνοθέτης από τον Λάνγκ μέχρι τον Χιτς και έως τον Ρίντέι (μόλις χθες είδα το Διαφανο Δέρμα), θα μπορουσε να σταθεί τόσο κριτικά και όχι αφοριστικά απέναντι σε μια κοινωνία που μαγεύει για την ελευθερία της και απογοητεύει οικτρά για την διαχείριση της ίδιας αυτής ελευθερίας.
Ρίντλει...
Σπουδαία, όντως, ταινία! Να επισημάνω ότι εγώ την είδα φέτος για πρώτη φορά και να «απονείμω τα εύσημα» στην ΕΤ1 για τις κυριακάτικες επιλογές που έκανε τα τελευταία 2 χρόνια (και αρκετές τις παρασκευές). Καθώς τέτοιες ταινίες πλέον δεν μπορείς να βρεις πουθενά, ούτε και στα δήθεν ενημερωμένα βίντεο-κλαμπ, εδώ στην επαρχία...
>>Αχιλλέα, πολύ σωστή η παρατήρησή σου για την δύναμη της εικόνας. Μάλιστα ο Λανγκ καινοτομεί στην προκειμένη περίπτωση καθώς τέτοιες πρακτικές ήταν ακόμη άγνωστες την εποχή που γυρίστηκε η ταινία, ενώ σήμερα πλέον αποτελούν βασικό τμήμα της αποδεικτικής διαδικασίας.
>>Μάρω, όντως η ματιά του Ευρωπαίου πάνω στην αμερικάνικη κοινωνία διαφέρει αρκετά από αυτή ενός αμερικάνου. Όχι βέβαια πως η γηγενής ματιά στερείται βαρύτητας και κριτικής διαύγειας, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς τις ταινίες του Καζάν, του Άλτμαν, τα πρώτα φιλμ νουάρ του Ντασέν κοκ...
>>Ζήση, χαίρομαι που αγαπάς και εσύ τον Φριτς Λανγκ. Η ταινία πάντως υπάρχει σε DVD στο εξωτερικό σε πολύ καλή ποιότητα εικόνας.
Δημοσίευση σχολίου