American Beauty vs Fight Club
Ως γνήσιος λογοκλόπος, συνεχίζω το παιχνίδι των παιχνίδι των σινεμαχιών που εγκαινίασαν οι Auto Focus και Days of Wine and Roses.
Αυτό είναι το πρώτο επεισόδιο με δύο ταινίες που εμφανίζουν τα παρακάτω συναφή στοιχεία:
- ¨Εχουν ως ήρωες δύο επαγγελματικά και κοινωνικά καταξιωμένους μεσοαστούς που ζουν αυτό που πολλοί θα θεωρούσαν ως υλοποίηση του Αμερικάνικου Ονείρου.
- Ωστόσο νιώθουν και οι δύο ψυχικά ανικανοποίητοι, πνιγμένοι από τον περιρρέοντα υλισμό και τον αστικό καθωσπρεπισμό. Το id τους έχει ισοπεδωθεί από το ego.
- Πραγματοποιούν με διαφορετικό τρόπο την προσωπική τους εξέγερση, θέλοντας να επαναπροσδιορίσουν οι ίδιοι τους όρους της ύπαρξής τους. Ο ένας ανοίγει Fight Club και ο άλλος αφήνει το βολικό του γραφείο για να δουλέψει σε ένα φαστ-φουντ, κυνηγώντας ταυτόχρονα λολιτάκια.
- Και στις δύο ταινίες η επανάσταση τους είναι ατελέσφορη, ωστόσο αντιμετωπίζεται από τους σκηνοθέτες με διαφορετικό βαθμό ειρωνείας και αυτοσυνειδησίας.
- Και οι δύο ταινίες, με διαφορετικό βαθμό οξύτητας, συγκρούονται κατά μέτωπο με το αμερικάνικο όνειρο (που δεν διαφέρει και πολύ από το ελληνικό).
Η δική μου προτίμηση θα αποκαλυφθεί μετά το πέρας των σχολίων σας. Μπορείτε να ψηφίσετε και Χ άμα θέλετε, ωστόσο σε περίπτωση τελικής ισοπαλίας νικήτρια θα ανακηρύσσεται η ταινία με τα πιο, κατά την απολυταρχική μου κρίση, εμπεριστατωμένα σχόλια (έχει και η δημοκρατία τα όριά της). Η κάλπη θα παραμένει ανοιχτή μέχρι να σταματήσει η εισροή, αν υπάρχει, των σχολίων.
Η ετυμηγορία του διοργανωτή
Καταρχήν επικροτώ και χαιρετίζω κάθε απόπειρα άρθρωσης κριτικού λόγου πάνω στη σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία από ταινίες προερχόμενες από τα σπλάχνα του συστήματος. Είναι σαφώς δυσκολότερο και σπανιότερο σε μια εποχή, όπου ο βασικός στόχος της κινηματογραφικής βιομηχανίας είναι να προσφέρει ανώδυνη και απροβλημάτιστη διασκέδαση συμπιεσμένη στα πλαίσια ενός διώρου (εξ' ου και ο πολυλάλητος ψόγος "η ταινία ήταν μεγάλη" ενώ κανείς δεν θα τολμήσει να ψελλίσει "το βιβλίο είχε πολλές σελίδες"), να εμφανίζονται ταινίες που να αποκλίνουν από αυτή τη νόρμα και στοχεύοντας και σε κάτι άλλο από την γρήγορη απόσβεση του κόστους τους μέσω της πεπατημένης οδού. Το ερώτημα που τίθεται βέβαια είναι κατά πόσο οι καλές προθέσεις μέσω της καλλιτεχνικής επεξεργασίας μετουσιώνονται σε εμπεριστατωμένο κριτικό λόγο πάνω σε μια διαδεδομένη πτυχή της σύγχρονης κοινωνίας. Δυστυχώς, για μένα, και οι δύο ταινίες, παρά τις αναμφίβολές κινηματογραφικές αρετές που και οι δύο τους κατέχουν, είναι ατελείς τόσο ως προς τη διερεύνηση όλων των παραμέτρων του θέματός τους, όσο και ως προς τις "λύσεις" που φαίνεται να προτείνουν. Πιο συγκεκριμένα:Το Fight Club έχει το ατού της πρωτοτυπίας και της στυλιστικής ευρηματικότητας. Ο Φίντσερ είναι σίγουρα ένας ολοκληρωμένος τεχνίτης, ενίοτε ρηξικέλευθος και αναρχικός. Σε μικρές και υπολογισμένες δόσεις όμως. Καταφέρνει σε σημαντικό βαθμό να αποτυπώσει την μονοτονία και τη αχρωμία που χαρακτηρίζει τη ζωή του ήρωα, αποσπώντας ταυτόχρονα δυνατή ερμηνεία από τον Εντουαρντ Νόρτον. Καταγράφει έντεχνα την έλλειψη προσωπικού κόσμου που χαρακτηρίζει τον ήρωα του και τον οδηγεί σ' αυτήν την εφηβική εκδήλωση αγανάκτησης και αδιεξόδου. Μην έχοντας όμως προσπαθήσει να ανιχνεύσει τις όποιες αιτίες αυτής της κατάστασης ως εκφάνσεις μια ευρύτερης κοινωνικοπολιτικής διαδικασίας, η ταινία εγκολπώνεται τον σολιψισμό του ήρωα και χάνει την κριτική της αιχμή εναντίον τους συστήματος περιοριζόμενη σε ευτράπελες πλακίτσες. Ο Φίντσερ, αδυνατώντας να αντιληφθεί τον πρωτοφασιστικό χαρακτήρα των πράξεων της ομάδας του ήρωα, γρήγορα καταλήγει σε ένα ιδεολογικό κομφούζιο που ταυτίζει την ατομική ελευθερία με την καταστροφική ασυδοσία, χωρίς ίχνος αποστασιοποίησης ή κριτικής ειρωνείας. Εάν οι Λουδίτες είχαν κινηματογραφικό εκφραστή, αυτός θα ήταν το Fight Club.
To American Beauty δεν αφηγείται κάτι πρωτότυπο ή ιδιαίτερα εμβριθές. Έχει και το μειονέκτημα ενός σφύζοντος από κλισέ και δραματικές ανακολουθίες σεναρίου. Για παράδειγμα η ταινία αρχίζει με την κόρη του Lester να εξομολογείται στον εκτός πλάνου φίλο της ότι θα επιθυμούσε τον πατέρα της νεκρό, χωρίς καμία πράξη του ήρωα κατά τη διάρκεια της ταινίας να δικαιολογεί τέτοιο μίσος. Ένας εύκολος τηλεοπτικός τρόπος για να κεντρίσεις το ενδιαφέρον το θεατή, χωρίς φυσικά να επενδύσεις δραματικά σε αυτόν. Τα κλισέ εξακολουθούν να συσσωρεύονται μετατρέποντας τον φίλο της κοπέλας σε έμπορο ναρκωτικό, τον πατέρα του σε κρυφοομοφυλόφιλο καραμπινά, την γυναίκα του Lester σε εύκολο στόχο και κύρια υπεύθυνη για την κατάσταση του ήρωα χωρίς καμία άλλη απόπειρα κοινωνιολογικής προσέγγισης. Επιπλέον η λαχτάρα του ήρωα για την συμμαθήτρια της κόρης του που υποτίθεται ότι είναι το κεντρικό θέμα της ταινίας εγκαταλείπεται δραματουργικά και επανέρχεται μόνο προς το τέλος. Με αυτό το ευτελές υλικό η ταινία θα έπρεπε να είναι εντελώς ανάξια λόγου. Ωστόσο, ο Μέντες καταφέρνει εστιάζοντας στην ανθρώπινη διάσταση των τεκταινόμενων και μέσω μιας χαμηλών ημιτονίων γραφής να περάσει στο θεατή ένα μέρος της αγωνίας του κεντρικού ήρωα έτσι ώστε ο θεατής να παραμερίσει τις απιθανότητες, τις υπερβολές και τα φληναφήματα του σεναρίου. Το κυριότερο είναι ότι διαποτίζει την ταινία με μια υποδόρια ειρωνεία και διακρίνεις μια απoστασιοποίηση από την παιδιάστικη εξέγερση του Lester (ψήνοντας χαμπουργκερ αντί σφραγίζοντας έγγραφα), όπως και από πολλές τις εμμονές των χαρακτήρων. Ως κριτική ανατομία της αμερικάνικης μεσοαστικής τάξης η ταινία είναι ανεπαρκέστατη, ως μαύρη κωμωδία με χαρακτήρες από την suburbia είναι απολαυστική.
Και οι δύο ταινίες δεν στέκονται κατά τη γνώμη μου ως σοβαρή κριτική πάνω στις επιπτώσεις της σύγχρονης κοινωνίας στο μέσο άνθρωπο παρά ως υποκατάστατα κριτικής. Δυσκολεύομαι να ψηφίσω κάποια από αυτές. Τελικά ψηφίζω American Βeauty γιατί αποστρέφομαι τον συνθηματικό λόγο και τον νεολουδισμό του Fight Club.
21 σχόλια:
Είδα στου Ηλία ότι ανοίξατε και έσπευσα. Η επιλογή μου εδώ είναι σαφώς ευκολότερη, όχι επειδή κάποια απ' τις δύο μ' αρέσει περισσότερο. Και το Fight Club και το American Beauty τα αγαπώ εξίσου.
Και οι δύο συμφωνώ ότι ήταν σημάδια των καιρών, αλλά οι πιο "δικοί" μου καιροί συμπίπτουν με την επιχείρηση Χάος του Tyler Durden, παρά με την αυθάδη ειλικρινή συμπεριφορά του Lester.
Απ' τις δύο λανθάνουσες αυτές επαναστάσεις ψηφίζω Fight Club δαγκωτό επειδή βιάζομαι και δεσμεύομαι να επανέλθω όταν τα σχόλια το απαιτήσουν ;)
Ελπίζω σε ανάλογη συμμετοχή με το ποστ του Ηλία.
Πρώτα απ' όλα να ευχαριστήσω για την φιλοξενία, μιας και πρώτη φορά μπαίνω στο δικό σου χώρο.
Είμαι από τις μικρές (αν κι όχι πια ηλικιακά) και ρομαντικές (του μαύρου πάντα είδους) που έπαθε την πλακάρα της με το American Beauty. Από τότε έχω ακούσει πολλά: πόσο θύμα αμερικανικού κομφορμισμού είμαι, πόσο στρωτά τα έδειξε ο Μέντες, πόσο μασημένα, πόσο νια νια είναι μπλα μπλα μπλα μπλα... Αντίθετα, όλοι προσκύνησαν την βόμβα μολότωφ του Φίντσερ.
Θεωρώ πολύ δίκαιο το προσκύνημα στην ανατρεπτική ματιά του Φίντσερ. Ο άνθρωπος δεν είναι απλά στυλίστας, είναι κοινωνικός ανατόμος, είναι φιλόσοφος της εικόνας μίας γενιάς που φυτιλιάζει τους ευφησυχασμένους. Μπράβο του.
Εγώ όμως στέκομαι στον άσπρο φράχτη και ματώνω πεισμωμένα το δάχτυλό μου στα αγκάθια που κρύβουν οι κόκκινες τριανταφυλλιές. Κάτι μου έκανε το American Beauty, κάτι που ξεπερνά τα κινηματογραφικά επιχειρήματα περί βάθους πεδίου, ερμηνειών, υποκριτικού κρεσέντου κλπ κλπ. Πρώτα νιώθεις, μετά επιχειρηματολογείς.
Και για να μην πολυλογώ (αν και από εκεί πρέπει να βγαίνει το "Πόλυ" lol): δεν μιλώ για τη σακούλα που χορεύει με τον αέρα, δεν μιλώ για την απίστευτη σκηνή της Μπένινγκ στην ντουλάπα, αλλά τελικά συγκρατώ το βλέμμα του Κέβιν Σπέισι όταν συζητά με την απομυθοποιημένη παρθένα λολίτα φίλη της κόρης του κι εκείνη του αποκαλύπτει ότι "η Τζέιν είναι ερωτευμένη". Αυτό το κλαυσίγελο "That's good. That's good", αυτή η χαρμολύπη, αυτό το υγρό χαμόγελο... όλα τα λεφτά.
You could laugh, you could cry
in a single sound.
And this is beauty to me.
American Beauty.
Μ' αρέσεις στον τρόπο επιλογής νικητή σε περίπτωση ισοπαλίας. Η Δημοκρατία στο Απόσπασμα!
Να σου πω εγώ επειδή δεν μπορώ να βρω ιδιαίτερη συγγένεια μεταξύ των δύο - αν και δεν αμφισβητώ καθόλου τα σημεία που επεσήμανες - απλά "εξαναγκάζομαι" να ψηφίσω εκείνη που μου αρέσει περισσότερο, χωρίς να κινείται μέσα μου συγκριτική διαδικασία.
American Beauty.
Ως ένα έργο μετριοπαθές, σεμνό, λεπτά καυστικό που, κατά τη γνώμη μου, ευτυχεί στα όχι πολλά που επιχειρεί.
Τo Fight Club είναι ένα "εργοστάσιο" ταινίας. Οι στόχοι του είναι πέρα κι απ΄το μεγαλεπήβολοι. Δυσυτυχώς(,) για μένα, κάμποσες φορές υποπίπτει στην εξυπνακίστικη ανοησιολογία της γενιάς του.
@Ζubi. Ευχαριστώ πάρα πολύ για το ενακτήριο λάκτισμα και τη συμμετοχή φίλε μου.
@poly, καλωσήρθες και εύχομαι και στο μέλλον να μας τιμήσεις με τα ζουμερά σχολιά σου!
@Ηλία μου, thanks again. Σίγουρα είναι προσωπική υπόθεση μια σύγκριση και γι'αυτό δεν θα παραλείπω να αναφέρω το σκεπτικό πίσω από αυτήν και σε επόμενες ευκαιρίες.
Τα ξαναλέμε από Δευτέρα αλλιώς θα καταντήσω σαν τον Tyler (ή τον Lester;) από το πολύ white-collar drudgery...
Τρισμέγιστε Ηλία προσκυνάω το (,) που έβαλες παραπάνω...
(πήρε λίγη ώρα για το τσακώσω)
Ω, πραγματικά δεν περίμενα να "συλληφθεί" - αυτονόητο πως δεν μπήκε ως test... - εξέφραζε όμως το νοούμενο.
Όλο και περισσότερο ευχαριστιέμαι όμως, που εδώ υπάρχουν τέτοια παιδιά...όπως εσύ, φίλε μου. (Κι ας μου έστριψες ξανά το μαχαίρι για τον Patrice...). Που πιάνουν πράματα.
Όλο και περισσότερο.
Πραγματικά πολύ ενδιαφέροντα τα κοινά στοιχεία μεταξύ των δύο ταινιών που επισήμανες Γιώργο! Ωστόσο, για να εξομολογηθώ την αμαρτία μου, αυτές οι (σπουδαίες οπωσδήποτε) ταινίες ποτέ δεν υπήρξαν αγαπημένες μου. Για το American Beauty νομίζω το πρόβλημα ήταν ότι είχαν ήδη προηγηθεί πολλές, καλύτερες ίσως, ταινίες που είχαν ήδη αποδομήσει το αμερικάνικο όνειρο μέχρι εκεί που δεν παίρνει. Το A.B. μου φάνηκε αρκετά συμβατικό μπροστά στο Happiness για παράδειγμα. Όσο για το Fight Club δε νομίζω ότι μπορώ να εκφράσω τις αντιρρήσεις μου καλύτερα απ' ότι τις εξέφρασε ο Ηλίας.
Μεταξύ των δύο πάντως θα έλεγα ότι το Fight Club έχει πολύ περισσότερο ενδιαφέρον, για μένα τουλάχιστον...
Προτιμώ Fight Club. Γιατί βρίσκω ελπίδα στο φινάλε, περισσότερη απ'όση σ'αυτό του American Beauty. Ίσως και αυτό να μην έχει να κάνει και με την αξία της ταινίας. Θέλω να πω, έξοχη η σκηνοθετική μαεστρία του Fincher και εξόχως εναρμονισμένη με την δραματουργία του, αλλά μάλλον είναι λίιιιιγο πιο μάγκας ο άλλος που με έκανε να σπαράξω στο θέαμα μιας πλαστικής σακούλας που την πηγαινοφέρνει ο άνεμος.
Αλλά προτιμώ Fight Club. Το τέλος του μας αξίζει. Και μακάρι να σωθούμε έτσι!
Fight Club!! Fight CLub! Because Tyler said so...
Καλά, πιο εύκολο δεν γίνεται.
Από τις 5 καλύτερες ταινίες της δεκαετίας μπροστά σε μια συμπαθή μαλακιούλα.
Φάιτ Κλαμπ.
5-2 μέχρι στιγμής το σκορ για τον Tyler και την παρέα του. Χαίρομαι πολύ για την συμμετοχή, θα κρατήσω ανοιχτή την κάλπη για δύο μέρες ακόμη και μετά θα έρθει και το δικό μου τσεκούρωμα...
Συμπαθή μαλακιούλα vs εξυπνακίστικη ανοησιολογία της γενιάς του.
Hehe....
Και οι σπόντες, πάνε κι έρχονται:-)
To θέμα Αμερικάνικο Όνειρο το είχα συνδέσει έντονα με την Ευτυχία εκείνη την χρονιά. Φοβερή εμπειρία η θέαση της σε γεμάτη αίθουσα στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Οπότε μετά η Ομορφιά του Μέντες δεν μου έκανε εντύπωση. Τώρα πια πιστεύω πως την αδίκησα αρκετά. Αρχικά έλεγα Fight Club, γιατί είναι η μεγάλη ταινία του Φίντσερ. Θα ψηφίσω όμως τη "συμπαθή μαλακιούλα" για να δώσω και ενδιαφέρον στην ψηφοφορία.
5-3 μέχρι στιγμής.
Είναι εύλογη η αντιστοιχία μεταξύ Happiness και American Beauty που αναφέρατε αγαπητοί φίλοι, κάτι με το οποίο συμφώνησε και ο Solondz που γελοιοποίησε τη σκηνή με τη σακούλα στο Storytelling! Θα το κρατήσω για λίγο ακόμη μήπως και έχουμε ανατροπή του σκορ....
liepuru, welcome!
Τις (ξανα)ειδα και τις δυο προσφατα και παρολα αυτα δεν μπορω να αποφασισω!
Το Α.Β. ειναι σιγουρα πιο "συναισθηματικο", σε σφαζει με το βαμβακι που λενε. Επιπλεον, σ'αυτην την ταινια ειναι πιο σαφεις οι προθεσεις του δημιουργου. Σε αντιθεση με το F.C. που μπορει ανετα να εκλειφθει σαν μια δυνατη και "παρανοϊκη" ιστορια αν το προσεγγισεις πιο επιδερμικα, κατι που νομιζω οτι ειναι αδυνατον να συμβει με το Α.Β. Βγαζω το καπελο και στον Spacey και στην Annette Bening για 2 ξεχωριστες ερμηνειες.
Το F.C. απο την αλλη ειναι σιγουρα πιο "σφοδρο", αλλα ενδεχομενως να μην εχω καταφερει να το εκτιμησω ποτε σωστα γιατι μου ειχαν μαρτυρησει πριν το δω πρωτη φορα οτι Pitt και Norton ειναι το ιδιο προσωπο... Ετσι, ποτε δε βιωσα τη "γροθια στο στομαχι" που δεχεται καποιος που δεν το ξερει εξ αρχης και απλα το φανταζεται μεχρι να του αποκαλυφθει... Γουσταρω τρελα και τους δυο σαν ηθοποιους, αλλα νομιζω οτι ο Spacey στο Α.Β. εχει δωσει εμβληματικη ερμηνεια! Επισης δεν μου αρεσαν στο F.C. οι δοσεις "επιστημονικης φαντασιας" που περιεχει. Ναι μεν λειτουργουν σαν οχημα (που τρεχει με 300 χαω μαλιστα) κι οχι σαν αυτοσκοπος, αλλα σε καποιες περιπτωσεις δειχνουν καπως "τρυπιες"...
Σπαραγμος λοιπον απο τη μια και ξεφρενη αντιδραση απο την αλλη...
Στοχος: Η ανατροπη του κατεστημενου.
Σημειο: Σημειωσατε Χ.
Υ.Γ. Περιμενω με ενδιαφερον να δω πως θα διαμορφωθει η ψηφος μου αφου περασει απο το "φιλτρο" της απολυταρχικης σου κρισης! Ενδιαφερον το debate παντως...!
Φίλε Θεραπευτή καλώς ήρθες και ευχαριστώ για τα σχόλιά σου και την ψήφο σου. Το Χ σου ισοδυναμεί με μισό βαθμό στην κάθε ταινία, οπότε το σκορ διαμορφώνεται σε 5.5-3.5 υπέρ του Fight Club.
Υπερκείθεν παρέμβαση θα υπάρξει μόνο σε περίπτωση τελικής ισοπαλίας και θα αφορά το σύνολο των σχολίων. Πάντως άμα θες την άποψή μου για την ψήφο σου, έχεις ψηφίσει (ατύπως ) υπέρ του American Beauty!
Tελικό σκορ 5.5-4.5 υπέρ του Fight Club. Eυχαριστώ πολύ για τη συμμετοχή και τα σχόλια!
Καλημέρα!
Συγγνώμη που επιμένω σ' ένα thread που έχει ολοκληρωθεί (ολοκληρώνονται όμως ποτέ οι συζητήσεις...αναρωτιέμαι!)
Φυσικά και έχουν δοθεί οι λόγοι για να θέλει η Τζέιν τον πατέρα της νεκρό. Φυσικά και έχουν δοθεί οι λόγοι να θέλουμε όλους τους post-60s ρομαντικούς που κατέληξαν να γράφουν σλογκανάκια στις ράχες των δημητριακών νεκρούς. Εννοείται! Καλύτερα ένα φασίστα πατέρα, παρά έναν συμβιβασμένο/ηττημένο/βολεμένο στα προάστια ιδεαλιστή. Ο πρώτος έχει σταθεί στ ύψος των (δικών του) περιστάσεων. Ο δεύτερος μας κάνει να θέλουμε να αυτοκτονήσουμε από τα 13 μας.
Poly καλημέρα και ευχαριστώ για το σχόλιό σου. Το ποστ εδώ είναι πάντα ανοιχτά σε κάθε είδους παρεμβάσεις. Λοιπόν, επιμένω ότι δεν δικαιολογείται δραματουργικά το μίσος για τον συμβιβασμένο πατέρα είδικά όταν προέρχεται από μια ολοφάνερα συμβιβασμένη έφηβο που βρίσκει cool ένα έμπορο ναρκωτικών και παράλληλα επιθυμεί διακαώς να προχωρήσει σε εγχείρηση στήθους στα 16 της!
Δεν έχεις άδικο, έτσι όπως το θέτεις :-)
Έχει διαφορά αν μία ταινία "σε πάρει μαζί της". Τότε κάνεις αυτό το άλμα λογικής και ευαισθησίας μαζί της (κι όχι απέναντί της) όταν εξετάζεις όσα πραγματεύεται.
Γι αυτό και μερικά πράγματα εγώ τα είδα διαφορετικά. Π.χ. δεν ερωτεύεται έναν έμπορο ναρκωτικών (ένα σκοτεινό αγόρι με μπλε μάτια ερωτεύεσαι στα 16 σου, τα υπόλοιπα τα αντιλαμβάνονται οι ενήλικες). Και η πλαστική στήθους είναι το "αμαρτίες γονέων, παιδεύουσι τέκνα". Τι να βγάλει αυτή η γενιά παρά την παραμορφωτική αντανάκλασή της στον καθρέφτη;
Πάντως, μου αρέσει πάρα πολύ ο τρόπος που σκέφτεσαι (διαβάζοντας και τα υπόλοιπα σχόλια πάνω σε αγαπημένες και μη ταινίες). Τι καλά που σας βρήκα...
poly, ευχαριστώ πολύ για τα καλά σου λόγια και ελπίζω σε μελλοντικές σου παρεμβάσεις.
Συμφωνώ με όσα γράφεις περί "παραμορφωτικής αντανάκλασης" και αυτό ακριβώς είναι που με καθιστά δύσπιστο απέναντι στο μίσος της κοπέλας για τον πατέρα. Μια αντανάκλαση ακολουθεί το πρότυπο, δεν το αποστρέφεται.
Δημοσίευση σχολίου