Ragtime
Mε την ταινία αυτή ο Μίλος Φόρμαν επιχειρεί μέσα από τρεις παράλληλες ιστορίες να δώσει ένα χρονικό της Αμερικής των αρχών του εικοστού αιώνα με ιδιαίτερη έμφαση στο θέμα του διάχυτου, θεσμοθετημένου και μη, ρατσισμού. Οι ιστορίες που αποτελούν τον κορμό της ταινίας και διαδραματίζονται παράλληλα αναφέρονται στα πάθη που προκαλεί στο διάβα της η πρόδρομος των στάρλετ του Hollywood Evelyn Nesbit, σε μια εβραϊκή οικόγενεια όπου ο πατέρας γίνεται σκηνοθέτης στα πρώιμα αυτά χρόνια του κινηματογράφου, και στην απέλπιδο εξέγερση ενός μαύρου για την αποκατάσταση της τιμής και της υπόληψής του από το εθελοτυφλούν δικονομικό σύστημα της Αμερικής. Αυτό το επεισόδιο είναι το εκτενέστερο και αποτελεί τον πυρήνα της ταινίας.
Ο Φόρμαν τοποθετεί στο φόντο των ιστοριών του τη σταδιακή αποσύνθεση μιας αρχετυπικά ευπρεπούς μεγαλοαστικής οικογένειας, της οποίας ο Πατέρας (η καλύτερη ερμηνεία της ταινίας από τον άγνωστο James Olson) αποτελεί σύμβολο της καθεστηκυίας τάξης και της αστικής ευπρέπειας.Ο Πατέρας χωρίς να αντιδρά στην παρουσία και στην ενδεχόμενη κοινωνική άνοδο των μαύρων, αισθάνεται αμήχανα και δρα συγκαταβατικά όταν αυτοί προσπαθούν να διεκδικήσουν τα αυτονόητα δικαιώματά τους που άλλοι, εμφανώς, ρατσιστές λευκοί καταπατούν. Τα άλλα μέλη της οικογένειας, η Μητέρα και ο νεαρός Αδελφός της, δεν συμμερίζονται, σε διαφορετικό βαθμό, τον ευπρεπίζοντα συντηρητισμό του Πατέρα και σταδιακά απομακρύνονται από κοντά του, έκφραζοντας σιωπηλά την αντίδρασή τους στον επικρατούντα φυλετικό διαχωρισμό και στην ανοχή και υποστήριξη που αυτός βρίσκει από τα ανώτατα κοινωνικά στρώματα.
Η αντιμετώπιση του θέματος του ρατσισμού γίνεται πολύ εύστοχα, με διεισδυτικές σκηνές και με υπαινικτικό κινηματογραφικό σχολιασμό, χωρίς τις συνήθεις μεγαλοσχημίες και ρητορείες των αυτοαποκαλούμενων αντιρατσιστικών φιλμ. Η αδυναμία της άρχουσας τάξης, καθώς εκεί παίζεται το παιχνίδι και όχι στους θερμοκέφαλους rednecks που πάντα ρατσιστές θα παραμένουν, να αναγνωρίσει στους μαύρους το δικαίωμα στην κοινωνική άνοδο που ευαγγελίζεται το Αμερικάνικο Όνειρο είναι πλήρης και η πρώιμη εξέγερση του Coalhouse Walker Jr. δεν αλλάζει το κοινωνικό γίγνεσθαι. Για μια τέτοια αλλαγή θα χρειαστεί περίπου μισός αιώνας αγώνων, ωστόσο τα πρώτα ψήγματα προοδευτισμού είχαν αρχίσει να καλλιεργούνται στους Wasp όπως υπαινίσσεται η ταινία. Οι άλλες δύο ιστορίες, αν και αρκετά ενδιαφέρουσες ως χρονογραφήματα, δεν έχουν την ίδια δύναμη, ούτε καταφέρνουν να δέσουν θεματικά με τον πυρήνα της ταινίας, αποδυναμώνοντας εν γένει το τελικό αποτέλεσμα που ωστόσο παραμένει αξιόλογο και κάπως παραγνωρισμένο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου